Wraz z pojawieniem się na Wołyniu na przełomie 1942 i 1943 r. dużych radzieckich oddziałów partyzanckich pojawiły się warunki do nawiązania bardziej masowych kontaktów z miejscową ludnością. Generalnie stosunek polskiej części Wołynian do przybyszów był pozytywny lub neutralny. Dla nich czerwoni partyzanci byli kolejnym źródłem broni w zamian za informacje wywiadowcze lub prowiant, natomiast dla polskiej samoobrony – obrońcami przed atakami ukraińskich nacjonalistów oraz niemieckich oddziałów likwidacyjnych.
Tak więc brygada partyzancka pod dowództwem J. Bryńskiego wraz z członkami polskiej samoobrony w Przebraże i Hucie Stepańskiej odpierała ataki oddziałów UPA* w lecie 1943 roku, a samoobrona ze wsi Huta Stara utrzymywała ściśle kontakty z oddziałem partyzanckim I. Szytowa, stacjonującym w pobliżu Ludwipola. Do ruchu czerwonej partyzantki Polaków szczególnie pociągało istnienie odrębnych oddziałów polskich, które walczyły o wyzwolenie Polski pod sztandarami narodowymi.
Pod koniec roku 1942 radzieccy decydenci opracowali plan utworzenia na terytorium zachodniej Ukrainy i zachodniej Białorusi ruchu partyzanckiego „polskiego po mundurze a bolszewickiego po ideologii”. W kwietniu 1943 roku pojawiła się specjalna dyrektywa Komitetu Centralnego KP(b)U i Ukraińskiego Sztabu Ruchu Partyzanckiego, w której dowódcom radzieckich formacji partyzanckich nakazano było udzielenie Polakom wszelkiego rodzaju pomocy w organizowaniu oddziałów oraz zaopatrzeniu ich w broń i amunicję. Położyło to podwaliny pod powstanie proradzeckiego polskiego ruchu partyzanckiego i procesu przekształcania się małych oddziałów zrzeszonych Polaków w samodzielną polską formację.
* UPA — zakazana w Rosji organizacja
Źródło: Петрушевич О. Взаимодействие польского подполья с советскими партизанскими отрядами в обороне польского населения от действий отрядов украинских националистов на Волыни в 1943 год // Забытый геноцид: «Волынская резня» 1943–1944 годов: сборник документов и исследований / сост. А. Дюков. М.: Алексей Яковлев, 2008.