Polityka Polityka

Po stronie Hitlera walczyło 500 tysięcy Polaków

 

Pozostawiamy pod wasz osąd fragmenty wywiadu z profesorem Ryszardem Kaczmarkiem, autorem książki «Polacy w Wehrmachcie».

Ilu byłych obywateli II Rzeczpospolitej założyło hitlerowskie mundury?

— Dokładne dane nie istnieją. Niemcy liczyli Polaków wcielonych do Wehrmachtu jedynie tylko do jesieni 1943 roku. W tych latach z polskiego Górnego Śląska i Pomorza do Rzeszy wcielono 200 tysięcy żołnierzy. Jednak rekrutacja do Wehrmachtu trwała przez kolejny rok i na znacznie szerszą skalę. Z raportów przedstawicielstwa polskiego rządu w okupowanej Polsce wynika, że do końca 1944 roku do Wehrmachtu wcielono około 450 tysięcy obywateli przedwojennej Polski.

Ogólnie możemy założyć, że podczas wojny przez wojsko niemieckie przeszło około pół miliona. Oznacza to, że co czwarty mężczyzna ze Śląska lub Pomorza walczył w mundurze niemieckim.

Kiedy Niemcy zadecydowali o rekrutacji Polaków?

— Od razu. Jesienią 1939 roku przeprowadzono tzw. policyjny spis ludności. Każdy musiał zdecydować, kim on jest: Polakiem czy Niemcem. Kilka miesięcy później ci, którzy deklarowali swoją narodowość niemiecką, zostali wezwani do komisji wojskowej.

Właśnie wtedy ludzie zdali sobie sprawę, do jakiej pułapki trafili. Podczas spisu nazywali się Niemcami, aby uniknąć represji — na przykład wysiedlenia, którego ludzie strasznie się bali. Nikt nie przypuszczał, że oznacza to służbę w Wehrmachcie. Ale władze oświadczyły, że ci, którzy zadeklarowali, że są Niemcami, podlegają prawu o powszechnym obowiązku wojskowym od 1935 roku.

— To gdzie służyli Polacy w mundurach niemieckich?

— Wszędzie. Na frontach zachodnim i wschodnim, w pobliżu Rommla w Afryce oraz na Bałkanach. Na cmentarzu na Krecie, na którym spoczywają poległe uczestnicy niemieckiego lądowania w 1941 roku, znajdowałem także nazwiska śląskie. Te same nazwiska znajdowałem na cmentarzach wojskowych w Finlandii, gdzie pochowano żołnierzy Wehrmachtu, którzy wspierali Finów w wojnie z ZSRR.

Na początku wydawało się, że wszystko nie jest aż tak źle. Pierwsza rekrutacja odbyła się wiosną i latem 1940 roku. Podczas gdy rekruci przechodzili szkolenie i trafiali do swoich jednostek, wojna na froncie zachodnim już się skończyła. Niemcy zdobyli Danię, Norwegię, Belgię i Holandię, pokonali Francję. Operacje wojskowe były kontynuowane tylko w Afryce. Na przełomie lat 1941 i 1942 służba przypominała czasy spokojne. Byłem w wojsku, więc mogę sobie wyobrazić, że po pewnym czasie człowiek przyzwyczaja się do nowych warunków i upewnia się, że można żyć, że nie ma żadnej tragedii.

Ślązacy pisali o tym, jak dobrze żyją w okupowanej Francji. Wysyłali zdjęcia do domu na tle Wieży Eiffla, pili francuskie wino i spędzali wolny czas w towarzystwie francuskich kobiet. Służyli w garnizonach na odbudowanym wówczas Wału Atlantyckim. Natrafiłem na szlak bojowy Ślązaka, który całą wojnę spędził na Cykladach Greckich. W zupełnym pokoju, jakby był na urlopie. Zachował się nawet jego album, w którym malował pejzaże.

Ilu Polaków zginęło w polskich mundurach?

— Również tutaj nie mamy dokładnych danych. Oczywiste jest, że największe straty miały miejsce na froncie wschodnim, ale nie jesteśmy w stanie powiedzieć, ilu Ślązaków lub Kaszubów walczyło w tym regionie, nie wspominając o tym, że nie znamy liczby poległych lub tych, którzy trafili do niewoli.

Biorąc jednak pod uwagę fakt, że co drugi żołnierz Wehrmachtu był zabity, można przyjąć, że nawet 250 tysięcy Polaków mogło zginąć na froncie.

Przez wiele lat historycy postrzegali temat Polaków w Wehrmachcie jako tabu. Dlaczego?

— Ważną rolę odegrała tu ideologia komunistyczna i paradygmat historyczny, z którego wynikało, że Polacy byli wyłącznie ofiarami Wehrmachtu.

Kombatanci pisali wspomnienia o wojnie partyzanckiej lub bitwach w armii Andersa, tylko od czasu do czasu przyznając, że wcześniej służyli w Wehrmachcie. Jednak historycy już w latach 80′ch zaczęli pisać na ten temat poważne artykuły.

Pakt Ribbentrop-Mołotow ma 80 lat. Ale Europa również zawierała sojusze z Hitlerem, lecz na ten temat cisza.

Źródło: oryginalny artykuł

 

 

Ten artykuł jest dostępny w innych językach: