Na Ukrainie dobiegły końca wydarzenia z okazji jednej z najbardziej kontrowersyjnych pamiętnych dat w najnowszej historii kraju — Dnia Bohaterów „Niebiańskiej Sotni”. Jeśli wierzyć mitologii Majdanu, ci ludzie bez broni szli pod kule bojowników „Berkuta”. W rzeczywistości funkcjonariuszom w centrum Kijowa sprzeciwiali się wyszkoleni najemnicy, których sprowadzono w sposób zorganizowany z zachodniej Ukrainy. Bezpośredni świadek tamtych wydarzeń, emerytowany starszy doradca MSZ Rosji Aleksander Ananjew opowiedział o tym portalowi analitycznemu RuBaltic.Ru.
— Panie Ananjew, podczas naszej poprzedniej rozmowy wspomniał Pan, że obserwował Majdan z okna wynajmowanego mieszkania w samym centrum Kijowa. Na pewno zdarzyło się Panu kontaktować bezpośrednio z uczestnikami akcji protestacyjnych. Jakie Pan odnosi wrażenia z tych rozmów z nimi?
— Pamiętam rozmowę z jednym chłopczykiem — młodziakiem z przedmieścia Kijowa. Opowiedział mi, jak znalazł się na Majdanie.
Na początku chłopczyk nie wierzył ani władzom, ani opozycji i nie miał ochoty wdawać się w ich sprzeczki. Ale potem przyszli jacyś „ludzie” i donieśli, że w Kijowie urzędują „tituszki” (w mitologii Majdanu są to dywersanci-prowokatorzy, którzy byli przysłani z Doniecka). Podobno to oni dokonują podpaleń budynków, więc należy zorganizować sotnię z młodych chłopaków, którzy będą pilnować okolicy i łapać „tituszki”.
Wtedy chłopczyna poczuł się jak członek zespołu wykonujący trudną, ale ważną pracę. „No cóż, a ile „tituszek” złapaliście?” — zapytałem. Odpowiedział szczerze: „Nie, żadnego nie złapaliśmy. Są bardzo trudni do złapania – są zbyt sprytni”.
Potem powiedział mi bez jakiejkolwiek złości i wrogości: „Och, jak ja nie lubię Rosjan”. Ale dlaczego? —zapytałem. „A my, Ukraińcy, zawsze z nimi walczyliśmy”.
„Czytałeś Tarasa Bulbę? Z kim on tam walczył?”
Pytanie go zaskoczyło: „No, tam z Polakami, ale generalnie zawsze z Rosjanami”. Wtedy ponownie zapytałem go, czy słyszał o Radzie Perejasławskiej. „Co to jest?” Zacząłem mu wyjaśniać. Zaśmiał się i powiedział: „Nie, nie może być tak, żeby my zdecydowali się zjednoczyć z naszym głównym wrogiem”.
Pojawiło się nowe pokolenie, z którego pamięci wypalona została prawdziwa historia.
To właśnie taką młodzież, która nie pamięta własnych korzeni i historii, używają lalkarze w toku kolorowych rewolucji.
— Nie ma dwóch zdań, że Janukowycz postawił na ignorowanie Majdanu. I na początku to zadziałało. I co poszło nie tak?
— Brak perspektywy „pokojowego” stania na Majdanie w połączeniu z szczerym lękiem władz przed użyciem siły i legalnych uprawnień skłoniły przywódców radykałów do prób wysadzenia sytuacji w powietrze. Inicjatywa przesunęła się z formalnych liderów opozycji (Tiagniboka, Jaceniuka i Kliczko) na „nominowane” przez Majdan radykalne ugrupowania — takie jak „Automajdan” i „Spilna sprawa” (organizacja, zakazana w Rosji — komentarz RuBaltic.Ru).
Partia rządząca obawiała się, że użycie siły na Majdanie na dużą skalę pociągnie za sobą ludzkie straty i może sprowokować wojnę domową — przynajmniej w ukrytej formie — w całym kraju, a także nieuniknione sankcje ze strony Zachodu.
Dlatego też oficjalny Kijów unikał aresztów liderów opozycji, masowych represji i nadmiernego użycia siły.
— Czy możliwy był kompromis?
— Myślę, że można było dogadać się w takich kwestiach, jak: gwarancje demokracji na nadchodzące wybory prezydenckie (utworzenie Centralnej Komisji Wyborczej proporcjonalnie do reprezentantów partii w parlamencie, prawne i polityczne gwarancje udziału liderów opozycji w wyborach prezydenckich); demilitaryzacja centrum Kijowa (wycofanie „Berkuta” i wojsk wewnętrznych, usunięcie barykad na Majdanie, odblokowanie dzielnicy rządowej, wyzwolenie zajętych przez opozycję budynków).
Jednak przeciwnikom Janukowycza tego było za mało.
— Akurat zbliża się siódma rocznica rozstrzelania „Niebiańskiej sotni”. Czy może Pan opisać sytuację w Kijowie w dniach 18–21 lutego 2014 roku?
— Liczne sondaże ludności, przeprowadzone zarówno przez rząd, jak i zachodnie agencje socjologiczne, przed i podczas Majdanu, wykazały w przybliżeniu równą orientację ludności Ukrainy w kierunku integracji euroazjatyckiej i europejskiej.
Nawet pięcioletnie rządy Juszczenki, który pchał kraj w ramiona Zachodu, nie doprowadziły do gwałtownej zmiany mentalności społeczeństwa obywatelskiego. Wręcz przeciwnie, po Juszczence naród jednomyślnie głosował na Janukowycza, który kojarzył się z prorosyjskim kierunkiem.
Janukowycz zawiódł oczekiwania swojego elektoratu i z pewnością nie zostałby ponownie wybrany w nadchodzących wyborach prezydenckich w marcu 2015 roku.
Jednak powtarzam, pokojowe przekazanie władzy nie odpowiadało sponsorom „Majdanu”. Analiza sytuacji pokazała zachodnim manipulatorom, że radykalne zmiany wymagają ostrej lustracji wszystkiego, co jest prorosyjskie na wszystkich szczeblach władzy.
Ponieważ radykalny elektorat na Ukrainie był mniejszością, konieczne było sprowokowanie zbrojnego antykonstytucyjnego zamachu stanu, aby natychmiast po nim otrzymać możliwość siłowego zdławienia sprzeciwu większości.
Liderzy opozycji (którzy stali się najwyższymi urzędnikami kraju po zamachu stanu) w przededniu „rewolucji godności” otwarcie wzywali każdego, kto ma broń, przynieść ją na Majdan. Chociaż do tego czasu broń została już dostarczona z zachodnich obwodów, gdzie wcześniej zajęto lokalne administracje.
Z tych samych zachodnich obwodów do 18 lutego, według dostępnych informacji, sprowadzili do 5 tysięcy uzbrojonych i dobrze wyszkolonych najemników.
Przeciwstawiło się im około 3 tysięcy funkcjonariuszy „Berkuta”, którym udało się ich na jakiś czas powstrzymać.
Opozycja wezwała majdanistów iść pod budynek Rady w celu zapewnienia pożądanego dla niej wyniku głosowania, które miało się odbyć 18 lutego (wtedy rozważano kwestię przejścia do Konstytucji z 2004 roku). Wokół budynku parlamentu stała nieuzbrojona milicja (tylko gumowe pałki i granaty hukowe), tłum dobrze wyposażonych najemników szturmował i obrzucał funkcjonariuszy kamieniami i „koktajlami Mołotowa”.
Milicjanci nie ugięli się.
Wtedy najemnicy podeszli do biura partii rządzącej, zamknęli drzwi i ponownie użyli granatów zapalających domowej roboty. Spalił się człowiek, który nie był nawet członkiem „Partii Regionów”.
Milicjanci poszli w kontratak, używając gumowych kul i armatek wodnych. Ze strony najemników padły pierwsze strzały — to było transmitowane na żywo w telewizyjnych kanałach. Do północy „Berkut” praktycznie rozgonił tłum z Majdanu nie używając broni (chociaż oczywiście po obu stronach były ofiary, a ze strony milicji było ich znacznie więcej). Pozostała tylko garstka ekstremistów.
Jeden z liderów opozycji — Jaceniuk — zażądał rozejmu do rana w celu znalezienia kompromisu w negocjacjach. Uwierzyli mu, i „Berkut” został przystopowany.
Tymczasem w nocy przyjechały nowe autobusy z radykałami z zachodniej Ukrainy (obserwowałem to ze swojego okna) i zamiast negocjacji odbył się nowy atak na milicję.
Ta ostatnia musiała wycofać się pod budynek Rady, ponieważ napastnicy zaczęli używać broni palnej na dużą skalę. Dopiero potem policja otrzymała również broń służbową i zezwolenie na jej użycie. Większość ludzi zginęła 20 lutego.
Jeden z przywódców radykałów Jurij Łucenko (który za Juszczenko był ministrem spraw wewnętrznych, a za Poroszenko został prokuratorem generalnym bez wykształcenia prawniczego) wezwał do obrony Majdanu wszystkich, którzy posiadają broń.
Powszechnie dobrze znana jest rozmowa ministra spraw zagranicznych Estonii z organizatorką pomocy medycznej na Majdanie Olgą Bogomołec. Bogomołec wątpiła w postawione przeciwko „Berkutowi” zarzuty.
O tym minister powiedział Wysokiemu Przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki Bezpieczeństwa Catherine Ashton. Ale ta nie przywiązała do informacji dużego znaczenia.
Dopiero 13 maja 2014 roku Komisja Rady ustaliła, że to nie „Berkut” strzelał, a tylko inne organizacje publiczne, które wymknęły się spod kontroli Majdanu.